Hayvancılık desteklemelerinin daha etkin, verimli ve Bakanlık politikalarına göre yönlendirici etkisinin oluşturulması amacıyla 2024 yılından itibaren yeni bir anlayışa geçilmiş ve 2024 – 2026 yıllarını kapsayan yeni destekleme modelinde birçok ilke imza atılmıştır;
2024-2026 yılı destekleme kararı ile
- Hayvancılık üretim destekleri 3 yıllık açıklandı,
- Üreme verimliliğinin artırılması amacıyla Oğlak ve kuzuya destek ödemesi başladı,
- Temel desteğe ilave verimlilik kriterleri eklendi,
- Genç ve kadın yetiştiriciye ilave destek,
- Gezginci arıcılık yapanlara ilave destek,
- Birinci derece tarımsal örgüt üyesi yetiştiricilere ilave destek,
- Aile işletmelerine temel destek kadar ilave destek,
- Ari işletmelerinde doğan dişi buzağılara temel destek miktarının 4 katı ilave destek,
- Planlı üretim bölgelerinde uygun üretim yapanlara ilave destek.
- Kendi işletmesinde doğup besi süresini aynı işletmede tamamlayan erkek sığırlar için aile işletmelerine temel destek miktarının 4 katı ilave destek verilmektedir.
Bu sayede Bakanlık politikalarının hedeflerine ulaşması konusunda desteklemeler etkili olacaktır.
Yeni destekleme modeline göre destekler artık yıllık değil, 3 yıllık periyotlar halinde planlanmıştır. Böylece üreticilere uzun vadeli öngörü ve planlama imkânı tanınmıştır.
Planlı Üretim ve Performans Esaslı Destek
Yeni destekleme modeli, “planlı üretim" yaklaşımı üzerine kuruldu. Destekler temel destek, yönlendirici ve verimliliği artırmaya yönelik ilave destekler şeklinde kademelendirilmiştir. Destek miktarları ise performans kriterlerine bağlı olarak katsayılarla artırılmaktadır.
Kapsam ve Destek Unsurları
Model kapsamında büyükbaş, küçükbaş hayvancılık, arıcılık ve ipek böceği yetiştiriciliği temel desteklerden yararlanacak. Ayrıca aile işletmeleri, genç ve kadın yetiştiriciler, birinci derece örgütlü üreticiler ve planlama bölgelerinde faaliyet gösteren çiftçiler için ek destekler sağlanmaktadır.
Verimliliği artırmak amacıyla suni tohumlama, soy kütüğü, ari işletme gibi kriterleri karşılayan yetiştiricilere de ilave ödemeler yapılmaktadır.
2025 yılında Cumhurbaşkanlığı Kararında yapılan değişiklikle,
BÜYÜKBAŞ DESTEĞİ:
- Buzağı Temel Desteği: 2024 yılında bir buzağı için verilen destek 1.000 TL iken,
- 2025 yılında %40 artışla 1.400 TL''ye çıkarılmıştır.
- Malak desteği: 2024 yılında bir malak için verilen destek 1.000 TL iken,
- 2025 yılında %180 artışla 2.800 TL''ye çıkarılmıştır.
Yönlendirici Kriterleri:
- Aile işletmesi desteği: 20 başa kadar hayvanı olan aile işletmelerinde Buzağı için 1.400 TL, Malak için 2.800 TL ilave,
- Kadın/Genç yetiştirici desteği: Buzağıda 980 TL, Malak da 1.960 TL
- Planlama desteği (Süt/Besi Havzası): Buzağı 700 TL, Malak 1.400 TL
- Birinci derece örgüt ilave desteği: Buzağı 280 TL, Malak 560 TL
Verimlilik Kriterleri:
- Suni tohumlama desteği: Buzağı 1.120 TL, Malak 2.240 TL
- Yerli sperma desteği: Buzağı 700 TL, Malak 1.400 TL
- Soy kütüğü desteği: A-B sınıfı için 2.100 TL''ye C sınıfı için 1.120 TL
- Ari işletme desteği: Dişi buzağı başına 5.600 TL
- AB onaylı süt işletmesi desteği: Buzağı başına 840 TL
- Genomik test desteği: Buzağı başına 2.100 TL''ye çıkarılmıştır.
Temel, yönlendirici ve verimlilik desteklerinin tamamını alan buzağı desteği: 2024''te 11.300 TL olan destek,
2025''te %40 artışla 15.820 TL''ye kadar çıkarılmıştır.
KÜÇÜKBAŞ DESTEĞİ:
2025 yılı için, kuzu ve oğlaklarda temel destek tutarı %50 artışla 200 TL''den 300 TL''ye, sürü yöneticisi (çoban) desteği 36.000 TL''den %125 artışla 81.000 TL''ye çıkarılmıştır.
- Kuzu/Oğlak Desteği: 100 baş kuzusu doğan bir işletmede 2024 yılında 20.000 TL olan temel destek miktarı 2025 yılında %50 artırılarak 30.000 TL''ye çıkarılmıştır.
- Aile işletmelerinde diğer ilave destekler ile bu rakam 2025 yılında 87.000 TL'' kadar çıkacaktır.
- Yönlendirici ve Verimlilik Kriterleri: kuzu/oğlak başına
- Aile işletmesi ilave desteği: 300 TL (100 baş anaç ve altı için)
- Genç/Kadın çiftçi ilave desteği: 210 TL/Baş
- Birinci derece örgüt üyesi ilave desteği: 60 TL/Baş
Çoban Desteği: 2024 yılında 100 baş anaç için verilen 36.000 TL destek, 2025 yılında 150 baş kuzu/oğlak için
%125 artışla 81.000 TL'' olarak ödenecektir.
HAYVAN VE SÜRÜ SAĞLIĞI DESTEĞİ:
Yetiştiriciler, Bakanlıkça belirlenen aşıları yaptırmaları ve Bakanlıkça Belirlenen türlerdeki hayvanlarını kayıt ettirmeleri halinde hayvan başına Bakanlıkça belirlenecek oranlarda destekleme alacaklardır. Böylece yetiştiricilerin aşı ve küpe masrafları desteklenmiş olacaktır.
ARICILIK DESTEĞİ:
Arılı kovan desteğinde örgütlü üyelere 100 TL, üye olmayan üreticilere 80 TL olan kovan başı destek örgütlü üyelere 140 TL, üye olmayan üreticilere 100 TL çıkarılmıştır.
100 Arılı Kovan Desteği:
- Mevcut desteklemede 10.000 TL olan destek,
- 2025 yılında temel destek olarak 14.000 TL,
- Genç/Kadın üreticilere 5.600 TL,
- Gezginci arıcılar için 4.200 TL ve
- Birinci derece örgüt üyesi üreticilere 2.800 TL olmak üzere,
Toplamda 26.600 TL''ye çıkarılacaktır.
İPEK BÖCEĞİ DESTEĞİ:
1 Kutu 14 kg İpek Desteği:
- Mevcut desteklemede toplamda 5.885 TL olan destek,
- 2025 yılında temel destek olarak 15.400 TL,
- Genç/Kadın üreticilere 6.160 TL olmak üzere,
Toplamda 21.560 TL destek verilecektir.
BESİLİK SIĞIR DESTEĞİ:
Kombine Irkı Sığır Desteği (5 baş aile işletmesi):
- Temel destek: 2.500 TL
- Genç/Kadın üretici desteği: 750 TL
- Aile işletmesi desteği: 10.000 TL
- Karkas verimliliği (300 kg üstü): 2.000 TL
- Birinci derece örgüt üyesi desteği: 500 TL
Toplamda 15.750 TL destek verilecektir.
TİFTİK DESTEĞİ:
- 2023 yılında tiftik yetiştiricilerine kg başına toplam 142,93 TL destek verilirken, 2024 yılında yeni destekleme modeline göre kg başına bu destek %50,84 artışla 215,59 TL''ye çıkartılmıştır.
2024 yılında 80 TL/Kg olan temel destek 2025 yılında % 100 oranında artırılarak 160 TL/Kg a çıkarılmıştır.
- Genç/kadın ilave desteği 48 TL/Kg,
- Anamal tiftiği 112 TL/Kg, oğlak tiftiği 144 TL/Kg,
- Birinci derece örgüt üyesi 160 TL/Kg, diğerleri 144 TL/Kg a çıkarılmıştır.
Birinci derece tarımsal örgüt üyesi genç/kadın yetiştirici;
- Anamal tiftiği için 480 TL/Kg,
- Oğlak tiftiği için 512 TL/Kg destekleme alacaktır.
2024 yılı kararı kapsamında 2025 yılında,
719.324 yetiştiriciye ait, 3.984.682 baş buzağıya toplam 8.623.183.100 TL destekleme ödemesi yapılmıştır. Desteklenen buzağı sayısında bir önceki yıla göre %7,6 lık, destekleme tutarında ise %89,5 lik artış sağlanmıştır.
2024 yılından itibaren uygulamaya aldığımız kuzu/oğlak desteklemesi kapsamında ise;
- 155.499 yetiştiriciye ait 16.062.804 baş kuzu/oğlağa 4.493.324.540 TL destekleme ödemesi yapılmıştır. Destek amaçlı birim hayvana ödenen rakam 280 TL/başa ulaşarak önceki yıl birim hayvana ödenen rakama (145 TL/Baş) göre %93 oranında artmıştır.
- 2023 yılında, küçükbaş hayvanlarda TÜRKVET veri tabanında 12.742.612 baş kuzu/oğlağın doğum kaydı girilmiştir. Desteklemede kuzu/oğlak üzerinden ödemeler yapılamaya başlandığı 2024 yılında ise bu rakam yaklaşık %50 artarak 19.774.655 başa ulaşmıştır.
- 2024 yılında PPR (Koyun/Keçi Vebası Aşısı) aşısının destekleme şartları arasında bulunması hayvan sağlığının korunması adına büyük fayda sağlamış, hastalık kaynaklı kayıpları minimuma indirmiştir. PPR aşı şartı sayesinde, 2023 yılında PPR aşılanma sayısı 14.788.033 iken, bu rakam 2024 yılında yaklaşık %50 lik bir artışla 22.033.214''e ulaşmıştır.