Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ticaret Borsaları Konsey Toplantısı Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’nın da katılımlarıyla TOBB İkiz Kulelerde gerçekleştirildi. Toplantıya Borsamız Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Mühsürler katıldı.
TOBB Ticaret Borsaları Konsey Toplantısı’nda konuşan TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, bugün tarımda yaşanan sıkıntıların kaynağının dönemsel ve geçici değil, yapısal olduğunu söyledi. Hisarcıklıoğlu, “Sistemin tamamını, bütüncül bir şekilde yeniden düşünmek gerekiyor. Tarım sektörüne, tarımsal desteklere, ticarete yeni bir bakış açısı kazandırmalıyız” dedi.
TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu burada yaptığı konuşmada, tarım ve hayvancılık sektörünün istihdam ve üretimdeki önemine vurgu yaptı. 3 milyon çiftçinin, 120 milyon ton bitkisel, 23 milyon ton hayvansal üretim gerçekleştirdiğini belirten Hisarcıklıoğlu, “160 milyar lira tarımsal hâsıla elde ediyor. Tarımsal üretimde Avrupa'da 1. sıraya yükseldik. Dünyada da ilk 10 içindeyiz. Diğer taraftan, 16 milyar dolarlık tarımsal ihracat yapıyoruz. 186 ülkeye bin 730 çeşit tarımsal ürün ihraç ediyoruz. Tarım-Hayvancılık sadece iktisaden değil, stratejik açından da önemli. Zira başka alanlara benzemiyor. Her şey yolunda giderken, önemi tam anlaşılmıyor. Ama Allah yokluğunu göstermesin. Tarımın değeri, stratejik önemi, ancak yokluğunda anlaşılır. Tedbir almazsak, bugün daha ucuz diye her ürünü ithal etmeye kalkarsak, gelecekte boğazımızdan dışa bağımlı hale geliriz. Sadece gıda değil, milli güvenliğimiz de tehlikeye girer. Peki, bugün ithalat daha ucuz diye ne yapalım? üretimi bırakalım mı? Elbette hayır. Nasıl daha iyi bir sistem kurarım, verimi nasıl artırır, ölçeği nasıl büyütür, ekonomik değer üretirim. İşte bunun peşinde olalım” diye konuştu.
-Tarım ülkenin kalıcı serveti
Bakan Fakıbaba’nın, 2018’i tarım ve hayvancılık yılı ilan etmesi ve birkaç sene içinde et ithalatını önleyecek tedbirlere odaklanmasının gelecek için ümitleri artırdığını bildirdi.
Tarımın, sadece ekonomik değil, kültürel kodları da olan, bir hayat tarzı olduğunu söyleyen Hisarcıklıoğlu, tarımın, ülkenin kalıcı servet alanı olduğunu vurguladı. “Ama biz elimizin altındaki bu serveti kullanamıyoruz” diyen Hisarcıklıoğlu, Avrupa ile Gümrük Birliği’ne girildiğini, böylece sanayinin değişerek küresel sisteme entegre olduğunu hatırlattı. Ancak bu gelişmelere rağmen tarımın aynı kaldığını ifade eden TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, “Bunun olumsuz sonuçlarını bugün hepimiz hissediyoruz. Dünyada gıda fiyatları düşüyor. Ama Türkiye’de artıyor. İlginçtir, bundan üreticimiz de faydalanamıyor. Herkes şikâyet ediyor. Şehirlerde yaşam daha pahalı hale geliyor. Gıda sanayimizin rekabetçiliği olumsuz etkileniyor. Bizden çok daha küçük yüz ölçüme sahip Danimarka, Polonya, bizden daha fazla tarımsal ihracat yapabiliyor.
İşletme ölçeklerinin küçük olması ayrı bir sorunumuz. Allah’ın bize büyük bir nimeti olan tarım alanlarımızı gözümüz gibi korumalıyız. Verimli arazilerimizin tarım dışına çıkarılmasına göz yummamalıyız” dedi.
-Tasarlanmış sistem farkı
Türkiye’nin tarımsal girdilerin büyük kısmını dışarıdan aldığını kaydeden Hisarcıklıoğlu şöyle konuştu: “Gübre, ilaç ve makinaların çoğu ithal. Döviz kurlarındaki artışın en çok olumsuz etkilediği sektörlerin başında tarım geliyor. Öte yandan bizde 5,5 milyon kişi tarımda çalışıyor gözüküyor. Tarımda çalışan kişi başı üretimimiz yıllık 10,500 dolar civarında. Fransa, İtalya, İspanya’da ise 50 bin dolarlarda. Yani bizdeki üreticiden 5 kat daha fazla üretip kazanabiliyorlar. Peki, oradaki çiftçinin fazladan 2 kolu mu var? Hayır. Aradaki fark, daha iyi tasarlanmış bir sistemin getirdiği farktır.
Özetle, bugün ülkemiz tarımında yaşanan sıkıntıların kaynağı dönemsel ve geçici değil, yapısaldır. Sistemin tamamını, bütüncül bir şekilde yeniden düşünmek gerekiyor. Tarım sektörüne, tarımsal desteklere, ticarete yeni bir bakış açısı kazandırmalıyız. Yüksek teknolojili ve inovatif üretim altyapısını geliştirilmeliyiz. Tarım sektörünü küresel rekabete uyumlu hale getirmeliyiz. Yani sanayideki gibi tarım sektörünü de dönüştürmeliyiz.”
-Borsalar sektörü geliştirmek için çalışıyor
TOBB olarak, ticaret borsalarıyla birlikte, tarım ve hayvancılık sektörünü daha da geliştirecek, projeler ve çalışmalar yürüttüklerine dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, borsalardaki elektronik satış salonları, akredite laboratuvarları, canlı hayvan borsalarıyla ve lisanslı depolarla, tarım ve hayvancılık sektörüne hizmet ettiklerine işaret etti. Borsaların görüş, öneri ve sıkıntılarını, siyasi iradeye ilettiklerini ve çözüm yolları aradıklarını bildiren TOBB Başkanı şunları söyledi:
“Hükümetimiz, bunlardan pek çoğuna öncelik verdi. Mesela Gübre’de ve Yem’de KDV oranı düşürüldü. Bu sayede üreticimize yaklaşık 3 milyar lira destek geldi. Tarımsal destekler 81 ile yaygınlaştı. Lisanslı depoculuk yatırımları artmaya devam ediyor. TMO ile ortaklaşa LİDAŞ’ın kurduk ve Borsalarımızla birlikte büyütüyoruz. Tarım sektörünün 50 yıllık rüyası, Ürün İhtisas Borsası’nın kuruluş izni çıktı. Bunu mümkün kılan Hükümetimize, Gümrük-Ticaret Bakanımıza ve Tarım Bakanımıza teşekkür ediyorum.
Öte yandan, Bakanlığımız, Et ve süt gibi, geçmişten gelen sıkıntıların biriktiği alanlarda, önemli adımlar atıyor. Coğrafi işaretler konusunda, Odalarımız ve Borsalarımız çok daha aktif hale geldiler. Bu sayede son 10 senede coğrafi işaretli ürün sayımız ikiye katlandı. 100’den 210’a ulaştı. 3 yöresel ürünümüzün de Avrupa'da tescillenmesini sağladık ki bunlar; Gaziantep Baklavası, Aydın İnciri ve Malatya Kayısısı.
Diğer yerel ürünlerimizin de AB nezdinde tescili için; TOBB, oda ve borsa camiası olarak çalışıyor ve üreticilerimize yardım ediyoruz. Uluslararası tescil, ürünlerimizin küresel anlamda markalaşmasında büyük önem taşıyor. Bakın İtalya, sadece Parmesan peynirinden yılda 1.5 milyar Euro kazanıyor. Bu açıdan bakınca, ülkemizin müthiş potansiyelini görüyoruz. Biz TOBB olarak, Borsalarımızla birlikte, tarımdaki dönüşümün gerçekleşmesi için çalışacağız.”
-Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Fakıbaba
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba ise, yeni hizmete giren Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi'nin Kazakistan-Çin hattına Türkiye için bir emtia koridoru açtığını belirterek, "Bölgesel Emtia Borsası'na öncülük etmek istiyoruz" ifadesini kullandı
Fakıbaba, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) İkiz Kuleler'de gerçekleştirilen TOBB Ticaret Borsalar Konsey Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, tarımsal ürünler piyasaya 1-2 ay içinde arz edilirken, bu ürünlere talebin yıl boyunca devam ettiğini söyledi.
Bu durumun hasat dönemlerinde tarımsal ürünlerin düşük fiyatlardan işlem görmesine, dolayısıyla üreticilerin kazançlarının azalmasına yol açtığına işaret eden Fakıbaba, dünyanın gelişmiş pek çok ülkesinde tarımsal ürünlerin arz-talep dengesinin lisanslı depoculuk sistemiyle çözüme kavuşturulduğunu ve istikrarlı bir piyasa oluşturulduğunu bildirdi.
Fakıbaba, "Ürün ihtisas borsalarının da devreye girmesiyle tarım piyasalarında fiyat istikrarının sağlanacağını düşünüyoruz." diye konuştu.
Ticaret borsalarına lisanslı depoculuk için önemli roller düştüğünü vurgulayan Fakıbaba, Türkiye'de 113 ticaret borsasının faaliyet gösterdiğini, 2016 sonu itibarıyla bunların işlem hacminin 213 milyar lira düzeyinde olduğunu dile getirdi.
- "TMO, bu yıl 335 bin ton hububat satın aldı"
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) alımlarını lisanslı depolara yaptırdıklarına dikkati çeken Fakıbaba, şöyle devam etti:
"Bu kapsamda Cumhuriyet döneminin en büyük lisanslı depoculuk hamlesini başlattık. TMO'nun uzun süreli kiralama garantili depo yapımı projesiyle hayata geçirilen 3,5 milyon ton kapasiteli lisanslı depoların yapımı devam etmektedir. Her geçen gün iş adamlarımız bunun için müracaat etmektedir. TMO, 2017 yılında 335 bin ton hububatı lisanslı depolarda elektronik ürün senedi (ELÜS) olarak satın almıştır. Bu miktar toplam satın alınan hububatın yüzde 15'ine denk gelmektedir. Yine hükümetimiz döneminde lisanslı depolarda muhafaza edilen ürünlere kira desteği ve vergi istisnaları getirilmiştir. Amacımız tarım piyasalarında fiyat istikrarını sağlamaktır."
- TOBB Ticaret Odaları Konsey Başkanı Özdemir
TOBB Ticaret Odaları Konsey Başkanı Abdullah Özdemir de Ürün ihtisas Borsasının yakın coğrafyayı kapsayan bölgesel bir borsa olmasını istediklerini söyledi.
Serbest piyasa kurumu olan ürün borsasının amaçlarına ulaşabilmesi için serbest piyasa kurallarına aykırı müdahalelerin olmaması gerektiğini vurgulayan Özdemir, "TMO'nun rolünün ne olacağı önceden net şekilde tanımlanmalıdır. TMO bir şirket gibi davranmalı, piyasadaki diğer oyunculara göre hiçbir ayrıcalığı olmamalı. Eğer TMO'nun gümrüksüz ithalat yapma ayrıcalığı olacaksa bu ayrıcalık tüm özel şirketlere sağlanmalı." ifadesini kullandı.